Wier, wat, waar

In de vijfde woensdagavond wedstrijd van 2011 maakte een nieuw bemanningslid zijn entree. Voor de reclamejongens (en meisjes) onder ons een oude bekende, want niet alleen weet hij aardig de weg op jachten, maar hij kan ook goed overweg met de knoppen in de geluidsstudio van SoundCircus. Zijn naam: Feike.

Maar kan ‘ie ook schaatsen?
Tja en met zo’n naam verwacht je eigenlijk al dat die persoon kan zeilen (en schaatsen). Van dat schaatsen weet ik niet, maar zeilen gaat ‘m goed af. Niet zo gek als je ouders al jaren een zeiljacht hebben en nu met een dikke Catalina 38 in Lelystad liggen. Voor deze wedstrijd mocht Feike de grootzeil trim doen. Hennie weer aan de lieren en spi, en Ben het roer.

Roald Dahl
Rene kon er op het laatste moment toch bij zijn, dus waren we met z’n vijven. En dat was wel nodig want met windkracht twee kun je nooit genoeg gewicht aan boord hebben. Hierbij moet ik vertellen dat ik met mijn 87 kilo nèt niet de lichtste ben (en met mijn 192 ben ik nèt niet de kleinste). De komst van Feike veranderde daar niks aan. We lijken wel een schip uit een of ander ongeschreven boek van Roald Dahl: de vriendelijke reuze Vikingen.

Start
Goed, terug naar de wedstrijd. We starten waanzinnig goed. Misschien wel iets te goed, want volgens mij waren we al een halve meter over de startlijn (niet verder vertellen). Hoewel we als een van de beste starten, worden we direct ingehaald aan alle kanten. We snappen er niks van.

Wie A zegt…
Als we naar de A boei varen komen we er halverwege achter dat die niet in de hoek ligt bij Almere Haven. Shit! Dat is de B boei. Het voordeel is dat we nu moeten afvallen voor de echte A boei en de spinaker kunnen hijsen. Na de ronding van de A boei zien we al de eerste schepen terugdeinzen om het wier onder de kiel en het roer te krijgen. Ik kijk naar ons eigen kielzog en constateer dat wij ook een kleine 5 kilo visvoer meesleuren. Dit kost je al gauw een dikke knoop.



Das ist mein selftailing lier
De rest van de wedstrijd varen we foutloos, maar traag. Het lukt ons niet om het wier eraf te krijgen en we zien lijdzaam toe hoe we slechts 3.7 knoop varen op de spi. De sfeer leidt er niet onder. Het is gezelliger dan ooit en met het warme zonnetje is het absoluut geen straf om de wedstrijd uit te zeilen. We bespreken de volgende stappen in hardware en ik droom weg bij het beeld van mooie selftailing lieren en aparte lieren voor de spi. Rene merkt nuchter op dat onze Duitse buurman in de haven (die er overigens nooit is) selftailing lieren heeft. En vervolgt te zeggen: “En hebben die Duitsers niet nog iets goed te maken?”

Rolex
Aan boord werd veel gelult en gegrapt. Vooral over mijn vermaarde ‘geoliede machine’. Maar ondanks de grapjes waren er genoeg momenten in de wedstrijd dat de crew schakelde als het polsbandje van een gouden Rolex; soepeltjes en fijn.

Nieuw talent
Terug in de haven is er een gezellige after sail. Feike zeilt en drinkt mee alsof hij dit al jaren doet. Geruisloos in de groep geslopen om er hopelijk nog lang te blijven. Want met Feike hebben we weer een nieuw talentje aan onze crew kunnen voegen.

Uitslag
Dan nog even de uitslag. Inmiddels weten we dat als we niet heel erg ver voor de rest uitvaren, we sowieso niet in het linkerrijtje eindigen. En dit keer voeren we ergens in het middenveld. ‘Een laatste plek zal het worden.’ Er was voor ons dus geen reden om de gezelligheid aan boord te onderbreken om nog te horen hoe slecht wij waren geëindigd. Het was dus toch nog een kleine verrassing toen ik de volgende dag de uitslag las.

Crew: Feike, Hennie, Rene, Ben & Floris
Wind: 7-11 knopen (ZO)
Baan: 9
Finish: 13e (van de 15)

Na het zuur komt het zoet

De trouwe lezers van deze weblog weten dat we de laatste wedstrijden niet veel verder kwamen dan een een-na-laatste notering. Dit heeft alles te maken met de formatie. Niet in België, maar hier in Naarden. Dit seizoen staat in het teken van het formeren en opleiden van een harde kern zeilfanaten die straks allen de weg weten naar en op Fram. Enthousiasme en ambitie zijn de grote drijvers. De chemie moet ervoor zorgen dat wij straks een geoliede machine zijn zoals je die op youtube ziet bij een willekeurig filmpje van de America’s Cup. Bij vlagen laten we zien dat we het in ons hebben. Dan valt alles op z’n plek, wordt er proactief gehandeld, klopt de zeilkeuze en pakken de tactische beslissingen goed uit. Afgelopen woensdag was zo’n wedstrijd, met de harde kern van Team Fram aan de basis.

Spinaker time
De baan was in ons voordeel, met een voordewindse start. De wind was drie met vlagen naar een dikke vier. Meteen de spinaker erop, trimmen en stilzitten. Hennie en ik trimmen de spi. De wind is veranderlijk en draait aanhoudend. Dit wordt tevens veroorzaakt door de vuile wind van de vloot achter ons. Maar al snel komen we los van de meute en varen we samen met de Job en de Windrose naar de eerste boei.

Derde
Dit is al een mooie prestatie, we liggen derde met twee geduchte tegenstanders voor ons. Maar wat gebeurt er nu? We lopen in op Windrose. Als de marifoon het had gedaan, had ik dit nog wel even op kanaal 77 willen herhalen: Alle schepen, alle schepen. We lopen in op Windrose: Whiskey India November Delta Romeo Oscar Sierra Echo!

Een sportieve voorzitter
Terwijl wij de wind uit de zeilen van Bert pakken, krijgen we nog een welgemeende tip van zijn stuurman en voorzitter van de vereniging Wim. In het kader van onze inhaalactie een uiterst sportieve daad. Hij raadt ons aan om met de wind mee te sturen, zodat we straks niet hoeven te gijpen om de boei te halen. Dit doen we dan ook en het werkt. We laten de Windrose achter ons en sturen als tweede om de boei.

Volvo Ocean Race
Hierna begint het kruisrak. Het gaat goed. We liggen nog steeds tweede. Al grijnzend maken we ons klaar voor het volgende spinakerrak. De boom omhoog, spischoot erdoor, val eraan en ronden maar. De spinaker staat weer in twee tellen, zoals je dat ook bij onze vrienden van de Ocean Race ziet (ja die varen met een genaker, weet ik).

Finish
Als we oploeven voor het laatste kruisrak en koers zetten naar de finish is de crew geconcentreerder dan ooit tevoren. De Job blijft helaas op gepaste afstand. Wij lopen niet in en zij niet uit. We kunnen het alleen nog maar verkloten. Gelukkig doen we dat niet. De Yngling komt weliswaar vlak voor de finish nog voor ons langs, maar dat mag de feestvreugde niet drukken. Wij meten ons niet met Ynglings, Optimisten en andere open boten. We gaan als derde over de streep met de rest van onze klasse (19 schepen) en nog wat eerste klassers en enkele J80’s achter ons.

Feest
De toeter van het finish schip wordt overstemd door het gejuich aan boord van Team Fram! Dit is de beste wedstrijd tot noch toe. We feliciteren elkaar en scheuren door naar de haven. In de haven ontvangen we van alle kanten felicitaties. Iedereen had gezien dat Fram als een bayliner over het Gooimeer stoof. Wim kwam speciaal aan boord om iedereen de hand te schudden. Had ik al gezegd dat de man sportief is?

Verrassing
Al in de aanloop naar deze wedstrijd had Ben het over een verrassing, ‘iets voor na de wedstrijd’ zei hij. Hij vergat niet om dit nog een stuk of zes keer tijdens de race te vermelden waardoor wij erg nieuwsgierig waren geworden. In gedachte speculeerden wij erop los; Een fles champagne? Een nieuwe lierhandel? Gert Jan Poortman als onze voordekker? Nieuwe self-tailing lieren? Nee, het was nog mooier. Nog grootser. Nog bijzonderder en vooral origineler. Het was een echte Kips Leverworst. Lekker voorbij de Schippersbitter.


Crew: Hennie, Paul, Rene, Ben & Floris
Wind: 11-18 knopen (ZW)
Baan: 11
Finish: 7e (van de 19)

Eem Delta Race: de race van de knopen

Met de teleurstellende uitslag van afgelopen woensdag nog vers in het geheugen was het tijd om vooruit te kijken. Want zaterdag stond in het teken van de Eem Delta Race. Een leuke race, bestaande uit twee runs. Vooral leuk omdat er gestart werd met een professioneel startschip en bijbehorende etiquette, én de baan bestond slechts uit een up- en downwind rak met benedenwinds een gate. Dat betekent kruisen en spinakeren.

Crew
Hoewel de crew compleet was, heb ik toch Frank op het laatste moment aan onze selectie toegevoegd. Een voordekker, die veel ervaring opdeed op de Swan 38 van zijn schoonvader. Daarmee bestond de crew wederom uit vijf man; Hennie, Paul, Frank, Ben en ik.


Windguru
Windguru voorspelde een matig drie beaufort oplopend naar vier. Maar toen wij naar buiten voeren was het al een dikke drie, zoniet een magere vier. Gelukkig genoeg man aan boord, zodat we ook een paar man in de zeereling zouden kunnen zetten. En dat bleek nodig. Want windguru zat er weer iets naast. De wind trok aan en in de middag sloeg de wind met 20 knopen het schuim van de koppen.

Topklasse
We waren ingedeeld in de eerste klasse. Een eer, maar tegelijkertijd een last. Want nu moesten we ons meten met de J-80’s, X’en en FF’s. Allen snelle boten die na onze matige start vrij snel bij ons weg waren. Daar lagen we weer op die vertrouwde plek achter in het veld, strijdend tegen de elementen van de natuur en soms onszelf.

Anything that can go wrong, will go wrong
Hoewel dit een race is, zagen wij het meer als een oefening. De instelling aan boord was dan ook genieten van het prachtige zeilweer en kijken hoe ver we kunnen komen. Dat eerste is helemaal gelukt, het tweede iets minder. Want bij de bovenwindse boei aangekomen ving Murphy’s law aan.

Knoop 1
Na de boeironding begon het downwind rak. De spinaker kwam mooi uit de zak. Nu kon de genua worden ingerold. Maar na drie slagen zat deze muurvast. Na een korte inspectie bleek de spinakerval om de voorstag (rolreef) gewikkeld. De spinaker klapperde ongeduldig achter de genua, wachtend op wind, wachtend tot de genua zou worden ingerold. Een man de mast in was geen optie. Daarvoor is het rak te kort en de wind net iets te hard. Dan maar de genua strijken. Een lastig klusje aangezien het zeil uit het profiel moet en er ook weer in. Dat gaat een stuk minder snel dan leuvers.

Knoop 2
Terwijl Frank onze voordekker de genua naar beneden trok, ontstond er een nieuw probleem. Op miraculeuze wijze was de val dusdaning in de knoop geraakt dat we hier minstens vijf minuten mee bezig waren. Intussen kwam de gate maar dichterbij.

Knoop drie
Uiteindelijk de genua naar beneden, het hele zaakje goed nakijken. Spi strijken, genua weer hijsen en gáán. Maar natuurlijk deed zich alweer het volgende probleem voor. De genua bleek ook onderaan de voorstag niet goed te zitten. Inmiddels waren we weer aan het kruisen en begon de volgende noodoperatie. De race was allang geen race meer. Het werd nu een oefening ‘Creative Problem Solving’. De uitdaging was om door te varen en zo min mogelijk tijd te verliezen. Dus de genua los op de punt, een slag terugdraaien en weer vast, terwijl we aan de wind doorjakkeren op het grootzeil. Ik kan u vertellen dat zoiets zich makkelijker laat beschrijven. Desalniettemin lukte het Frank en ondergetekende om de harp los te draaien (niet te verliezen) de genua om de rolreef te draaien (zonder dat deze omhoog zou schieten) en alles weer vast te zetten. En dat terwijl Fram zich als een rugbyspeler door de defensieve golven beukt. Heerlijk!

Vlekkeloos
Hoewel hierna nog veel fout ging: spischoten die onder de zeereling door gingen, een te late start, nogmaals een spischoot die onder de zeereling door ging, een spischoot die zichzelf in de karabijnhaak van de ophouder wist te klikken, een genuaschoot die bak bleef hangen na overstag waardoor we de boei raakten en een strafrondje moesten maken. Verder ging het redelijk vlekkeloos, maar u begrijpt dat er inmiddels niet veel meer op het spel stond.

Push the envelop
Desondanks bleven we alles uit de boot en de crew halen. Een goed voorbeeld is dat we toch de spi zijn blijven hijsen ondanks alle fouten en ondanks het feit dat de wind (eigenlijk) te krachtig werd. De spi hield het gelukkig en de boot en crew ook. En dat resulteerde in een nieuw snelheidsrecord: 7,8 knopen op de GPS (speed over ground!!!).

Aftersail
De Eem Delta Race was een mooie test voor de boot, spi en crew. We hebben tenslotte nog niet met deze wind gespinakerd. Iedereen heeft fouten gemaakt en iedereen heeft ervan geleerd. En met het snelheidsrecord op zak vlogen we terug naar de haven. Glunderend en vol mooie verhalen werd er nog even nagepraat met natuurlijk een biertje en een schippersbitter. Marijke, Violet en de kids kwamen ook nog even aan boord alsmede Bert Piels. Een gezellige aftersail van een gedenkwaardige race.

Uitslag
Hoewel wij alle hoop op een redelijke eindnotering hadden opgegeven - zeker nu we in de snelle klasse meevoeren en helemaal na alle blunders en pech – was het een aangename verrassing dat we toch nog een na laatste werden.


Crew: Hennie, Paul, Frank, Ben & Floris
Wind: 15-25 knopen (NW)
Finish: 8e (van de 9)

Gemengde gevoelens

Voor de derde race van het seizoen was de windvoorspelling ronduit matig. Gelukkig zat Windguru er goed naast en werd het toch nog een kleine drie beaufort. Genoeg om lekker door te varen, zeker met de spinaker op.

Vijf man sterk
Voor het eerst in de geschiedenis van Team Fram voeren we met een vijftallige bemanning. Paul werd op het laatste moment aan de selectie toegevoegd omdat hij ook a.s. zaterdag mee racet tijdens de Eem Delta Race. Met Rene op het voordek, Hennie aan de lieren, Paul aan het grootzeil en Ben aan het roer leek het voor mij een rustig avondje te worden. Maar schijn bedriegt.

De start
Met een briesje uit noordwestelijke richting begonnen we halfwinds aan het eerste rak. De spi lag klaar op het voordek, maar zouden we ‘m wel kunnen gebruiken? We zijn nog niet heel ervaren en ik had geen idee of wij wel zover zouden kunnen ‘reachen’. Na een redelijke start toch maar de spinaker gehesen. Aanvankelijk sputterde het gekleurde zeil tegen en duurde het even voor die 60 m2 gehoorzaamde. Maar na enkele scheepslengtes stond de krachtpatser weer met gespannen spieren.

De handicap is een handicap

We liepen gelijk met het veld naar de eerste boei en verzuimden dus om een gat te slaan. Op handicap gaan we het niet winnen, die is inmiddels gekelderd naar 99.1. Op papier zijn we dus de snelste boot uit onze klasse en moeten veruit als eerste over de streep willen we ook met de gecorrigeerde tijd zicht houden op een podiumplaats.
'Hennie verdedigt onze positie met hand en tand.'

Het mooiste rak
Op de kruisrakken liepen we ook niet echt uit. Sterker nog, de Vindö’s kwamen ons voorbij. Gelukkig was het een-na-laatste rak weer een spinakerrak. Rene deed zijn werk als voordekker uitmuntend. Hoewel Hennie hem af en toe in verwarring bracht door hard ‘harp’ te bulderen, liep eigenlijk alles voor de mast gesmeerd. Paul was druk bezig met zijn tosti’s. Niet echt natuurlijk, maar de meest bijzondere creaties kwamen voorbij. Intussen maakte ik me, samen met Rene, op voor het laatste spinakerrak; de spinakertas aan de goede kant, boom klaarleggen, schoten en val vast én... boei ronden! We waren nog niet uit de ronding of de spinaker werd met grote slagen de lucht in gehesen. Dit keer stond ie meteen rondborstig vooruit.

Toenadering
We liepen lekker en Fram zocht toenadering bij de koplopers. De dikke twee beaufort was hard genoeg om vaart te maken en zacht genoeg om fouten niet genadeloos af te straffen. De bovenwindse boei rondden wij op spectaculaire wijze. Eerlijk gezegd had ik niet door dat we zo dicht bij de boei waren en met nog een schip aan de buitenkant hadden we niet veel ruimte om te manoeuvreren.


Wat als…
Gelukkig ging alles snel, want als je hier te lang over nadenkt, dringen zich louter doemscenario’s op. Wat als we de spi niet op tijd om laag krijgen en de boot naast ons gaat ronden? Wat als de spi in de verstaging komt van de boot naast ons? Wat als Ben de boot draait terwijl de spi nog op staat?

Maar wat als het goed gaat? Want dat ging het. Dan rond je de boei alsof je dit al jaren doet op een Volvo Open 70 in de in-port races van de V.O.R. Enkele meter voor de boei knipt Rene de loefspi los en gooi ik de spinaker val los. Tegelijkertijd trek ik de spi naar binnen en stuurt Ben de boot strak om de boei. Hennie trekt de genua aan tot de schoothoek bijna door het leioog gaat. Paul zet de giek in het midden en we stuiven weg. Gek genoeg moeten we de boei bakboord ronden waardoor we een lus varen en dwars door het vorige rak naar de finish gaan. Hierdoor moeten we en passent ook nog even overstag. Rene, die uitblinkende voordekker, heeft in die luttele seconden tussen spinaker strijken, boei ronden en overstag de boom tegen de mast bevestigd en het voordek vrijgemaakt om de grote genua van kant te kunnen wisselen. En natuurlijk kijken we erbij alsof het altijd zo gaat.

'Alles onder controle!' #player

Finish
Naar de finish varen we hoog aan de wind. Ben stuurt de boot op de tell tales van de genua en we varen 5.5 knopen. Rene ligt plat op het voordek en ook ik probeer ongewenste turbulentie te vermijden. Paul is inmiddels bij de tosti geitenkaas, met honing en ruccola aanbeland terwijl Hennie de genua nog even tot in de perfectie trimt. Niemand haalt ons nog in. En met een luid gejuich en applaus voor ons zelf varen we over de finish.

Het was een goede wedstrijd. We kwamen weliswaar laat opgang, maar hebben veel geleerd. Onder meer dat een crew van vijf helemaal niet gek is. Een vaste voordekker en vliegende keep tussen de kuip en het voordek lijkt af en toe essentieel.

Schippersbitter
Nadat alle zeilen netjes zijn opgeborgen opent Ben de bar. Wat zoveel betekent dat de koelbox met koude Heineken’s opengaat. Traditiegetrouw verschijnt ook het Schippersbitter ten tonele. We praten wat na en er wordt besloten dat het een prima race was. Rene zegt in zijn enthousiasme dat dit weleens ‘één van de betere’ wedstrijden kan zijn. Ik ben iets voorzichtiger want die handicap maakt veel kapot.

Uitslag
Helaas bleek dat ook zo. Team Fram eindigde na correctie op een 17e plaats van de 18. Een na laatste dus. En dat is ronduit slecht. Gelukkig stak de crew van Windrose ons een hart onder de riem. Een van de vaste bemanningsleden heeft zelf Friendship gevaren (een kleine dertig jaar geleden) en kan het niet aanzien dat onze handicap zo laag is en wij niet voorin varen. Binnenkort stapt hij een keer aan boord om een polshoogte te nemen en tips te geven. Desalniettemin heb ik gemengde gevoelens overgehouden aan de wedstrijd.

Crew: Hennie, Paul, René, Ben & Floris
Wind: 4-11 knopen (NWW)
Baan: 15
Finish: 17e (van de 18)